صرف مثبت. olumlu çekim
فرمول ايجاد زمان حال :
|
Fiil + -ı, -i, -u, -ü + -yor + kişi eki |
|
|
به علت قانون هماهنگي مصوت ها در زمان حال هميشه پسوند هاي شخصي زير به كار برده مي شود :
|
ben |
-um |
|
sen |
-sun |
|
o |
- |
|
biz |
-uz |
|
siz |
-sunuz |
|
onlar |
-lar |
منظور از ريشه فعل در فرمول بالا مصدر بدون mak/mek مي باشد.
نكته : مصدر بدون mak/mek ، فعل امر مي باشد. مثال :
Gülmek : خنديدن gül : بخند
براي اينكه بدانيم كدام يك از حروف -ı, -i, -u, -ü بعد از فعل مي آيند از جدول زير استفاده مي كنيم. البته اين جدول ريشه در قانون هماهنگي مصوت ها دارد.
|
آخرين مصوت فعل |
حرفي كه بعد از فعل مي آيد |
|
a - ı |
ı |
|
e - i |
i |
|
o - u |
u |
|
ö - ü |
ü |
مثال :
|
شخص |
oku- |
|
gel- |
|
|
ben |
Oku-yor-um |
مي خوانم |
Gel-iyor-um |
مي آيم |
|
sen |
Oku-yor-sun |
مي خواني |
Gel-iyor-sun |
مي آيي |
|
o |
Oku-yor |
مي خواند |
Gel-iyor |
مي آيد |
|
biz |
Oku-yor-uz |
مي خوانيم |
Gel-iyor-uz |
مي آييم |
|
siz |
Oku-yor-sunuz |
مي خوانيد |
Gel-iyor-sunuz |
مي آييد |
|
onlar |
Oku-yor-lar |
مي خوانند |
Gel-iyor-lar |
مي آيند |
مثال :
|
Sen nereye bakıyorsun? |
تو به كجا نگاه مي كني؟ |
|
Okula gidiyorlar. |
به مدرسه مي روند. |
|
Yağmur yağıyor. |
باران مي بارد. |
|
Televizyon seyrediyorum. |
تلويزيون تماشا مي كنم. |
|
Seni seviyorum. |
دوستت دارم. |
تنگ شدن مصوت (ünlü daralması) :
فعل هايي كه حرف آخرشان a و e باشد وقتي پسوند زمان حال (yor) مي گيرند تبديل هاي زير به وقوع مي پيوندد كه به اين حادثه تنگ شدن مصوت مي گويند.
|
a → ı, u ; e → i, ü |
|
a → ı, u |
e → i, ü |
|
Anla-yor → anlıyor |
bekle-yor → bekliyor |
|
Başla-yor → başlıyor |
dinle-yor → dinliyor |
|
kokla-yor → kokluyor |
gözle-yor → gözlüyor |
|
oyna-yor → oynuyor |
özle-yor → özlüyor |
مثال : در فعل جملات زير تنگ شدگي وجود دارد.آموزش زبان تركي فعل در داخل پارانتز نوشته شده است.
|
Küçük kız ağlıyor. (ağla-) |
دختر كوچك مي گريد. |
|
Çocuklar parkta oynuyorlar. (oyna-) |
بچه ها در پارك بازي مي كنند. |
|
Bu kalemi istiyorum. (iste-) |
اين مداد را مي خواهم. |
|
Sen çok güzel şarkı söylüyorsun. (söyle-) |
تو خيلي زيبا ترانه مي خواني. |
در زمان حال كلمات زير به كار مي رود :
|
Şimdi |
الان، اكنون |
|
Şu an(da) |
هم اكنون، در اين زمان، حالا |
|
hâlâ |
هنوز، تا كنون، تا حال |