در زبان تركي مصوت بلند وجود ندارد. اما در كلمات دخيل از زبان هاي ديگر مصوت بلند پيدا مي شود. همچنين وقتي كه حرف ğ بعد از مصوت ها قرار مي گيد مصوت ها كشيده خوانده مي شوند، به عنوان مثال dağ به صورت da: (داا)خوانده مي شود. براي كشيده نشان دادن حروف بر روي آنها علامت ^ گذاشته مي شود. در الفباي تركي استانبولي 8 مصوت وجود دارد. a, e, ı, i, o, ö, u, ü اما صدا هاي زير وجود دارد : 1- a كوتاه :
|
araba |
ماشين |
|
anahtar |
كليد |
|
kapı |
در |
2- a بلند و كشيده /a:/ به شكل â نوشته مي شود.
|
hârika |
عالي، فوق العاده |
|
hâlâ |
هنوز |
|
kâtil |
قاتل |
اگر به اين شكل ağ باشد باز هم كشيده خوانده مي شود. تفاوت كوچكي كه وجود دارد اين هست كه در اين حالت تلفظ به گونه اي است كه حرف a مي خواهد فروكش كند ولي در â اين گونه نيست. مي توان گفت اين صدا مثل غ خيلي خيلي ملايم هست. در تركي آذربايجاني نيز غ ملايم تلفظ مي شود. مثلا در تركي استانبولي dağ به صورت داا تلفظ مي شود در آذربايجاني داغ.
3 – e : حالتي كه صداي اِ مي دهد.
|
eş |
همسر |
|
ev |
خانه |
|
yeşil |
سبز |
4 – e : حالت كشيده بخش قبل. در اين حالت يا e به تنهايي نوشته مي شود يا به صورت eğ . در حالت e تنها صداي اِ كشيده مي دهد ولي در حالت eğ صدايي شبيه اِي به وجود مي آيد يعني اِ كشيده مي شود و در نهايت صدايي مثل ي ( صداي ي در يخ ) شنيده مي شود.
|
eğitim |
آموزش |
|
mezun |
فارغ التحصيل |
|
değinmek |
اشاره (تلميح) كردن |
آموزش : اِييتيم
5 – e صداي اَ كوتاه بدهد
|
Ben |
من |
|
Erkek |
مرد، نر |
|
ile |
با |
6 – e : حالت كشيده بخش قبل
|
yeğen |
برادر (خواهر) زاده |
|
eğer |
اگر |
|
değer |
ارزش، قيمت |
6- ı كوتاه : در فارسي وجود ندارد. تلفظ آن تقريبا مانند حرف i كوتاه (اي) است با اين تفاوت كه در تلفظ i زبان به سمت جلوي دهان كشيده مي شود اما در تلفظ ı به سمت عقب دهان جمع مي شود.
|
ılık |
ولرم |
|
Kaşık |
قاشق |
|
saygı |
احترام |
7- ı كشيده : حالتي كه بعد از حرف ı حرف ğ قرار مي گيرد. يعني هميشه به صورت ığ مي باشد.
|
yığın |
توده، انبوه |
|
Lığlanmak |
گل و لاي شدن |
|
çığırtı |
جيغ و داد |
8 - i : اي كوتاه
|
iki |
دو |
|
iri |
درشت |
|
ilgi |
توجه، علاقه، ارتباط |
9 - i : اي كشيده
|
define |
گنج |
|
tağyir |
ادبي |
|
âlim |
عالم |
10 - O : اُ كوتاه ، مثل اُ در بُز
|
soru |
سوال |
|
okul |
مدرسه |
|
oturmak |
نشستن |
11 - O كشيده : حالتي كه به شكل oğ نوشته مي شود. مثل تلفظ دوران در فارسي
|
Soğuk |
سرد |
|
Doğa |
طبيعت |
|
oğlak |
بزغاله |
12 - Ö : اين مصوت نيز در فارسي وجود ندارد. شبيه تلفظ o هست با اين تفاوت كه زبان بايد به سمت جلوي دهان – تا نزديكي دندان هاي پيشين پايين – كشيده شود.
|
Ölüm |
مرگ |
|
Özel |
خصوصي، مخصوص |
|
Göz |
چشم |
13 - Öğ : حالت كشيده ö كه به حالت öğ نوشته مي شود.
|
Öğrenci |
دانش آموز |
|
söğüt |
درخت بيد |
|
döğmek |
كوبيدن |
14 - u : او كوتاه مثل او در : بور
|
Ulus |
ملت |
|
sulu |
آبدار |
|
tuzluk |
نمكدان |
15 - u كشيده : او كشيده مثل تلفظ او در : دور. يا به شكل û و يا uğ نوشته مي شود.
|
ufûnet |
عفونت |
|
uğur |
شگون، تبرك |
|
ûd |
عود |
16 - ü : در فارسي وجود ندارد. حالت لب ها و دندان در تلفظ ü شبيه حالتي است كه در تلفظ uمي يابد اما زبان بايد به سمت جلوي دهان – تا نزديكي دندان هاي پيشين – كشيده شود.
|
üç |
سه |
|
yük |
بار |
|
ütü |
اتو |
17 - Ü كشيده :آموزش زبان تركي به شكل üğ نوشته مي شود.
|
düğme |
دكمه |
|
düğün |
عروسي |
|
züğürt |
لات |